Vereniging van Oud-Parlementariërs

• 9 jan. 2024 11:27:00

Nieuwsbrief 35, 9 januari 2024

Nieuwsbrief Vereniging van Oud-Parlementariërs nr. 35

9 januari 2024

In deze eerste nieuwsbrief van het nieuwe jaar moeten wij u helaas droevig nieuws 
melden, namelijk het overlijden van twee actieve VOP-leden. Het gaat om Doeke Eisma 
en Franciska Ravestein. Hieronder wordt aan hun overlijden aandacht geschonken.
Ook wijzen wij u nog op de mogelijkheid om u aan te melden voor de ledenbijeenkomst 
bij Artsen zonder Grenzen. De uitnodiging daarvoor is opnieuw bij deze nieuwsbrief 
gevoegd. Zij die zich al hebben aangemeld hoeven dat niet opnieuw te doen.

Overledenen

Doeke Eisma
Op 29 december overleed VOP-bestuurslid Doeke Eisma op 84-jarige leeftijd. Hij was 
reeds lang lid van de VOP en actief bestuurslid sinds 2016. Tijdens zijn druk bezochte 
uitvaart in Den Haag waren bestuursleden van de VOP aanwezig en is namens de 
vereniging een bloemstuk verzorgd. 
Tijdens de uitvaart herdacht Laurens Jan Brinkhorst, zijn partijgenoot en VOP-lid, 
Doeke Eisma in een toespraak. Als herinnering aan Doeke nemen wij zijn woorden 
hieronder integraal over.

Doeke Eisma: een bevlogen Europeaan
“Op 29 december 2023 is Doeke Eisma overleden. Hij zou de volgende dag 84 jaar zijn geworden. Hoewel 
hij de laatste tijd fysieke klachten kreeg, kwam zijn plotselinge dood toch zeer onverwacht. Doeke had 
een warme persoonlijkheid. Hij was gehecht aan zijn vele vrienden, was bijna altijd opgeruimd en 
hartelijk en hij had steeds een luisterend oor voor andere opvattingen.
Doeke heeft in bijna alle parlementaire vergaderingen gezeten: van 1971 tot 1977 in de Provinciale 
Staten van Gelderland, van 1973 tot 1977 in de Eerste Kamer (waarvan drie jaar als fractievoorzitter), 
van 1986 tot 1994 in de Tweede Kamer en tenslotte tot tweemaal toe in het Europees Parlement.
Als lid van al deze vergaderingen heeft hij in de loop van de tijd een groot aantal vrienden binnen en 
buiten D66 gemaakt. Zijn verbindende persoonlijkheid en trouw aan het gegeven woord, hebben 
daaraan in belangrijke mate bijgedragen.
Na zijn studie sociologie in Utrecht werkte Doeke enige tijd in Apeldoorn op het gebied van de 
ruimtelijke ordening. Dat werkterrein sloot aan. Bij zijn grote belangstelling voor duurzaamheid en milieu 
waar hij vanaf de Club van Rome bij betrokken was. Daardoor werd hij al vroeg lid van D66. Zowel in de 
Provinciale Staten, als in de Eerste Kamer werden dat zijn meest aansprekende aandachtsvelden.
En Doeke was daarnaast een bevlogen Europeaan. Hij zag al vroeg in dat een louter nationaal beleid op 
zijn aandachtsgebieden duidelijke beperkingen had en daardoor werd hij in 1981 al lid van het kort 
daarvoor rechtstreeks verkozen Europees Parlement. Sommige vooraanstaande Europeanen, zoals de 
toenmalige oud-commissaris van landbouw Sicco Mansholt, waren van mening dat een parlement met 
weinig bevoegdheden niet rechtstreeks moest worden verkozen. Maar Doeke meende met anderen, 
zoals de geschiedenis ook heeft laten zien, dat parlementaire bevoegdheden nooit vrijwillig worden 
verleend, maar altijd op machthebbers moeten worden veroverd en dat heeft ook de voortgaande 
democratisering van het Europees Parlement aangetoond. Het huidige EP is na veertig jaar een 
werkelijke medewetgever geworden, al is dat proces nog voor verdere verbetering vatbaar. Door zijn 
Europese ervaringen werd Doeke ook woordvoerder Europese zaken, toen hij een paar jaar later 
overstapte naar de Tweede Kamer. Hij heeft er mede toe bijgedragen dat D66 ook in de lastige jaren 90 
de meest Europees gezinde partij van Nederland bleef.
Dat kwam ook sterk tot uiting in de periode 1994 tot 1999 toen Doeke met Jan Willem Bertens, Johanna 
Boogerd en mijzelf de grootste D66-fractie ooit in het Europees Parlement vormde. Het is daarom zeer 
verheugend dat zijn toenmalige medewerker Gerben-Jan Gerbrandy na al eerder lid van het EP te zijn 
geweest inmiddels D66-lijsttrekker voor de komende Europese verkiezingen is geworden.
In zijn tijd in het EP speelde Doeke als woordvoerder milieu- en natuurbeleid een vooraanstaande rol in 
de ELDR, de liberale en democratische fractie in het Europees Parlement. Het was de tijd waarin de grote 
milieuproblemen als klimaatverandering en biodiversiteit voor het eerst op wereldniveau aan de orde 
werden gesteld na de Rio conferentie van 1992. De Europese Unie speelde daarin een heel belangrijke 
rol, nadat eerst het Montreal Protocol ter bescherming van de ozonlaag en daarna het Chemisch Afval 
Verdrag geleid hadden tot toetreding van de EU als zodanig naast de afzonderlijke EU- lidstaten.
Doeke’s betrokkenheid bij deze problematiek was vanuit de ELDR-fractie niet te onderschatten. 
Datzelfde gold ook voor zijn bemoeienis op het terrein van het internationale natuurbehoud en niet te 
vergeten de dierenbescherming. Hij werd uitgeroepen tot Dierenbeschermer van het jaar 1999, een titel 
waar hij terecht zelf heel trots op was. Hij werd voorzitter van de Waddenvereniging en was actief 
werkzaam in het kader van de IUCN, de International Union for the Conservation of Nature.
Kortom, als wij Doeke’s hele parlementaire leven overzien, is het duidelijk hoezeer hij gedurende ruim 20 
jaar voor D66 van onmisbare betekenis is geweest. Daarvoor is de partij hem blijvend dank verschuldigd. 
Maar er is meer. Hij werd gekenmerkt door een warme en positieve levenshouding die hem in staat 
stelde persoonlijke verbindingen tot stand te brengen waar dat mogelijk was. Dat gold zowel in tijden 
van oppositie, als wanneer D66 regeringsverantwoordelijkheid droeg. D66 kan hem daarvoor blijvend 
dankbaar zijn. Hij was boven alles bovendien een trouwe vriend!”

Laurens Jan Brinkhorst

Francisca Ravestein
Op 71-jarige leeftijd is op 7 januari VOP-lid Francisca Ravestein overleden. Zij was voor 
de VOP actief in de commissie Rechtspositie.
Francisca Ravestein kende een lange politieke carrière die begon in 1988 in Rotterdam. 
Daar was zij voor D66 gemeenteraadslid en vervolgens fractievoorzitter.
Zij werd in 1998 gekozen in de Tweede Kamer en hield zich vooral bezig met ruimtelijke 
ordening en monumentenzorg. Ze was tevens lid van de parlementaire 
enquêtecommissie bouwfraude, maar daarin kon ze haar werk niet afmaken omdat ze 
in 2002 niet werd herkozen in de Tweede Kamer.
Nadien was zij korte tijd wethouder in Renkum en vervolgens burgemeester in 
Beverwijk (2007-2008), Opsterland (2008-2014) en Pijnacker-Nootdorp (2014-2022). 
Buiten de politiek is ze voorzitter geweest van de Nederlandse Basketball Bond en 
bestuurslid van de International Wheelchair Basketball Federation. Vanwege ziekte 
ging zij in 2022 vervroegd met pensioen.
Na haar pensioen bleef zij samen met haar vriendin in Pijnacker te wonen. Ze was 
Ridder in de Orde van Oranje-Nassau en drager van de Wolfert van Borselenpenning 
van de gemeente Rotterdam.

U ontvangt deze nieuwsbrief omdat u ingeschreven staat als lid van de V.O.P. Wilt u de 
nieuwsbrief niet (meer) ontvangen? Beantwoord deze mail dan met in het onderwerpvak: 
uitschrijven. Reacties naar p.vdkraan@tweedekamer.nl.