Vereniging van Oud-Parlementariërs

Tand des Tijds. Het CDA in de nieuwe eeuw.

Dat panelen in de politiek onverwacht snel kunnen schuiven zal voor Pieter Gerrit Kroeger, insider in politiek Den Haag en auteur van zijn bekende boek De rogge staat er dun bij -Macht en verval van het CDA 1974-1998-, zeker geen verrassing zijn. Maar dat dit verschijnsel zich zo snel in zijn eigen partij, het CDA, zou voordoen en slechts kort na de presentatie van zijn eind vorig jaar verschenen boek Tand des Tijds, daar moet hij vermoedelijk toch ook zelf van hebben opgekeken. In de epiloog van dit nieuwe werk van ruim 500 pagina’s schrijft hij immers: “Zo gaat het CDA met een duo van sterke politici als aanvoerders -De Jonge en Omtzigt- naar de kiezers. En met een glasheldere koerskeuze”. Niets is minder uitgekomen dan deze door hem geformuleerde verwachting in zijn uitgebreide “voettocht” door het CDA sinds 1998. Het CDA in de nieuwe eeuw, luidt de ondertitel van Kroeger’s boek Tand des Tijds. Geconstateerd kan worden dat het 1e decennium van deze eeuw voor het CDA met Jan Peter Balkenende als politiek leider tot 2010, electoraal grotendeels succesvol was. Na de desastreus verlopen verkiezingen in dat jaar en het al even rampzalig avontuur met de PVV, werd het 2e decennium vanaf 2012 tot in elk geval najaar 2017 vooral een tocht door de “woestijn”. Na de omstreden lijsttrekkersverkiezing en een wisseling van lijstaanvoerder met Wopke Hoekstra in plaats van Hugo de Jonge nu als kopman, startte in 2021 het 3e decennium voor het CDA zeer teleurstellend met vier zetels verlies, bij de verkiezingen van maart jl.

Over Kroeger kan men veel zeggen, maar niet dat hij niet grondig is ingevoerd in het wereldje van de christendemocratie of dat van het Binnenhof. Hij is bovendien een causeur par excellence. Iemand die zijn toehoorders via praatprogramma’s of podcast over politiek als “Betrouwbare bronnen” in een boeiend relaas in het politieke theater graag wegwijs maakt.  Een zekere zelfingenomenheid is hem bij dit alles niet geheel vreemd, maar dat is een kleurrijk personage als Kroeger graag vergeven. Hij maakt er absoluut geen geheim van welk type politicus of politica voor hem iconisch is. Een door hem zeer bewonderde figuur is bijv. oud-minister Jan de Koning, in de jaren ‘80 driemaal informateur en fameus bruggenbouwer tijdens de premierschappen van Van Agt en Lubbers. Terzijde: goed dat Peter Bootsma thans aan een biografie over De Koning werkt.

De inhoud van Tand des Tijds komt feitelijk neer op beschouwende en vaak prikkelende analyses, zowel kwantitatief als kwalitatief, van diverse CDA-verkiezingscampagnes en electorale resultaten. Evenals over campagnestrategie en strategen onder het leiderschap van Balkenende en aan het slot over Buma. Dit alles gecomponeerd en ingebed rond talrijke meer of minder prominente christendemocratische en andere partijpolitieke hoofdrolspelers. De lijnen naar “Brussel” en de Europese politiek en naar vooraanstaande Europese christendemocraten verliest Kroeger daarbij niet uit het oog.

“Het persoonlijke in de politiek” komt bij Kroeger, mede op basis van talrijke gesprekken en langdurig onderhouden netwerkcontacten met een rijk palet aan politici, volop naar voren.          Hij etaleert daarbij verder graag zijn brede historische kennis over internationale politiek en staatslieden. In het personenregister telde ik een kleine 400 namen. Dat alles maakt het boek bijzonder onderhoudend. En zeker niet alleen voor CDA’ers of insiders in politiek Den Haag. Wie geïnteresseerd is in wel en wee plus ups en downs en taferelen van tot voor kort een grote volkspartij als het CDA, tegen het bredere decor van de Nederlandse en Europese politiek, -en voor nog heel veel meer- kan hier prima terecht!

Cees Bremmer

Tand des tijds

Pieter Gerrit Kroeger

Omvang 544 p.

Druk 2

Verschenen 08-12-20

9789044633665 

€ 24,99