Vereniging van Oud-Parlementariërs

Op maandag 17 januari is Joop Worrell overleden. Vorig jaar september heeft de redactie van ons blad Nestor hem geinterviewd. Dit interview is hieronder te lezen:

Gesprek met Joop Worrell, voorzitter VOP 1998 – 2010

Joop Worrell was Kamerlid (PvdA) van 1974 tot 1989. Hij was actief als voorzitter van de Commissie Welzijn, Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk, en daarnaast ook in de Commissie Onderwijs. In zijn portefeuille zat Jeugdhulpverlening en vooral ook Sport. In die laatste capaciteit is hij nog nauw betrokken geweest bij de invoering van betaald voetbal bij de KNVB! Van 1989 tot 2001 was Joop burgemeester van Woudrichem.

30 jaar geleden, op 7 juni 1991, is de Vereniging van Oud-parlementariërs opgericht.

Wie van de huidige leden was daar nog bij? De eerste voorzitter, Hessel Rienks (1), is helaas overleden. Daarom kwam Nestor voor een interview terecht bij zijn opvolger Joop Worrell, die zelf ook van meet af aan lid van de VOP was. Hij nam als bestuurslid in 1998 het stokje van Hessel Rienks over. Ik had een levendig en enthousiast gesprek met Joop, die van 1998 tot 2010 de voorzittershamer hanteerde, over de beginjaren en over het soms moeizame reilen en zeilen van de VOP, die geleidelijk tot wasdom groeide. In ons gesprek ging hij vooral op zijn geheugen af, want er werd in het begin nog helemaal geen archief gehouden.

Oprichting en eerste jaren waren een avontuur

De oprichting van de VOP en de beginjaren waren een avontuur, zo zegt hij. De aanleiding voor de vereniging van oud-leden lag buiten Nederland. Joop beschrijft hoe een aantal oud-Kamerleden zich in die tijd verbaasde over het bestaan van dergelijke verenigingen in Duitsland en België, die men kende. Zij bestonden toen ook net zo goed in de meeste andere landen. Nederland was een echt een uitzondering. In Duitsland en België hadden en hebben deze verenigingen een erkende positie, er is behoorlijke financiële ondersteuning en hun bestaan wordt zelfs door de regeringen toegejuicht. In andere landen behouden oud-leden veelal ook persoonlijke privileges. Zij zijn onderdeel van het systeem. Nederland heeft een omgekeerd patroon. Hier gold (en geldt nog steeds) het adagium: weg is weg. Als oud-lid werd je simpelweg uitgeschreven en als je er niet zelf aan werkte, trok (en trekt) niemand in partij of fractie zich meer iets van je aan. Er was geen continuïteit. Desondanks is de VOP aan een succesvolle opmars begonnen en ook internationaal deed zij van zich spreken. Ons lid Mechtild de Jong bekleedde twee jaar het voorzitterschap van de European Association of former Members of Parliament.

Maar in het begin zag het er nog niet zo veelbelovend uit. De Kamervoorzitters Dick Dolman en na 1990 Wim Deetman waren niet happig op een VOP: het staat jullie vrij je te organiseren, maar de Kamer staat hier buiten. Maar onder een aantal oud-leden was er groot enthousiasme. Naast Hessel Rienks deed volgens Joop Worrell toen vooral Dien Cornelissen (1) van zich spreken. Via de fracties werden de adressen van de laatste groepen afgezwaaide Kamerleden verzameld en de initiatiefnemers gingen in hun eigen politieke verband werven. Men begon met een tamelijk kleine groep, maar al gauw werd toch een aantal van 150 leden bereikt. Het was zwaan-kleef-aan. Daardoor ontstond ook een zekere camaraderie. Ook waren indertijd de persoonlijke relaties tussen Kamerleden vaak soepeler dan tegenwoordig. De Kamer functioneerde gewoon anders. Bestuursleden waren afkomstig uit de VVD, PvdA, CDA en later ook D66. Oud-Europarlementariërs waren meteen welkom. Met de Eerste Kamer liep het toen heel moeizaam. Zij wilde geen band met de Tweede Kamer. Eerst vanaf begin 2010 kwam er overeenstemming met de Eerste Kamer en sindsdien zijn er heel wat oud-leden uit die kring toegetreden.

Op weg naar een volwassen organisatie

Het schema was net als nu: twee bijeenkomsten per jaar, in het voorjaar en in het najaar, één in de Kamer en één in het land. De opkomst was relatief groot. 50 tot 60 deelnemers was de praktijk. De bijeenkomsten hadden het karakter van een reünie. Dat waren dan wel reünies, die maar moeizaam door de Kamer zelf werden erkend. Pas na verloop van jaren begon de voorzitter van de Kamer jaarlijks de vereniging toe te spreken. In Den Haag was altijd wèl de vergaderzaal beschikbaar. Ook een lunchruimte, maar de lunches moesten door de leden zelf worden betaald. Er werd dan ook van meet af aan contributie geheven. Daaruit werden ook andere onkosten bestreden, zoals reiskosten voor sprekers. Aan onderwerpen en sprekers was geen gebrek. Sprekers waren altijd graag bereid te komen. In zoverre heeft de VOP in korte tijd een goede reputatie opgebouwd. De onkosten elders konden ook redelijk gemakkelijk worden bestreden, omdat men buiten Den Haag de oud-leden graag zag komen en er altijd wel leden waren, die het pad naar de regio’s succesvol plaveiden.

Joop vertelt, dat de vereniging de ondersteuning van de griffie, waarbij men geheel afhankelijk was van wie de Kamer bereid was in beperkte mate vrij te maken, compenseerde door zelf de hand aan de ploeg te slaan. Verslagen werden bij toerbeurt gemaakt. Ook Nestor, waarmee nauw werd samengewerkt, ging al meteen na de oprichting van start. Het was hierbij de eerste jaren ook een kwestie van zoeken naar de beste formule. Het blad was in die jaren minder omvangrijk dan tegenwoordig met veel nadruk op ledennieuws en in beperkte mate op inhoudelijke bijdragen. Vooral de eigen leden droegen daaraan bij. Boekbesprekingen waren er hélemaal niet.

Twee namen wil Joop in dit tableau niet onvermeld laten: Ad Lansink en José Hageman. Ad Lansink heeft veel gedaan voor en in de VOP. Hij schreef verslagen, nam deel aan de organisatie van activiteiten en nam ook het nodige van Nestor voor zijn rekening. Zijn levendige bijdragen waren jarenlang een grote aanwinst voor het blad. Met de komst van José Hageman eind 2006 werd een heel nieuwe periode ingeluid. José was na haar Kamerlidmaatschap toegetreden als hoofd van de Dienst Verslag en Redactie Tweede Kamer. Met haar kwam de begeleiding geleidelijk in een veel professioneler vaarwater. Zij betitelde zichzelf als verbindingsofficier voor de VOP en bewerkstelligde adequate ondersteuning, vooral door Angelique Straver. Van deze ondersteuning heeft de VOP steeds veel profijt getrokken. Deze periode werd gevolgd door de benoeming van de ons bekende Reinder van der Heide tot ondersteuner in 2011 (tot juli 2021). In een later stadium werd José Hageman verantwoordelijk voor de website.Joop heeft het voorzitterschap van de VOP twaalf jaar met veel enthousiasme uitgeoefend, tot de overdracht in 2011 aan de helaas overleden Jan Dirk Blaauw. Hij woont in goede gezondheid regelmatig onze bijeenkomsten bij en constateert met plezier, dat de VOP inmiddels een organisatie is met meer dan 400 leden en gevarieerde activiteiten.